Συνέντευξη Μιχάλη Αλεφαντινού

Συνέντευξη στον Γρηγόρη Ιωαν. Αλυσσανδράκη

1. Ζούμε σε μια εποχή που τα πάντα εξελίσσονται. Ποια η γνώμη σας για την εξέλιξη της Κρητικής Μουσικής;

Δεν ξέρω τι εννοείς με τον όρο εξέλιξη γιατί υπάρχει αλλά μόνο στην τεχνολογία. Στην μουσική στο τόπο μας γενικά πανελλαδικά υπάρχει εξέλιξη, αλλά τείνει προς την εξευτέλιση, πλην μερικών εξαιρέσεων. Θα ήθελα να γράφονται καινούρια τραγούδια, με καλό στίχο, καλή μουσική, καλή ενορχήστρωση, καλό παίξιμο, καλή ερμηνεία, με ευαισθησία και αισθητική. Δυστυχώς αυτά υπάρχουν αλλά είναι πολύ λίγα.

2. Κατάγεστε από ένα μερακλίδικο χωριό τον Άγιο Μάμα Μυλοποτάμου Ρεθύμνης. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για παλιούς χορευτές, μουσικούς και τραγουδιστές του χωριού σας αλλά και της ευρύτερης περιοχής που θυμάστε ή σας έχουν διηγηθεί για αυτούς μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι;


Πραγματικά ο Άγιος Μάμας είναι μερακλίδικο χωριό. Ειδικά πιο παλιά ήταν ακόμα καλύτερα τα πράγματα .Τραγουδούσαν και χόρευαν σχεδόν όλοι οι χωριανοί. Ξεχωριστοί τραγουδιστάδες (ο συχωρεμένος ο Χατζόκωστας, ο Λαγουδογιώργης, η Ρουσσάκη η Γαριφαλιά) που ζουν ακόμη στο χωριό και άλλοι που δε θυμάμαι αυτή την στιγμή, με ξεχωριστή ευαισθησία και μεράκι. Από παλιούς λυράρηδες τους συχωρεμένους και συγγενής μου, Ζαχαρία Αλεφαντινό, Νίκο Βασσάλο ή Κοκόλαρη, τους Μπιράκιδες δυο σπουδαίους καλλιτέχνες τους οποίους εγώ δεν έφταξα να παίζουν αλλά δε θα ξεχάσω τα λόγια του Μουντάκη που μου ’λεγε: (άμα άκουγες το Μπιράκη να παίζει μαλεβιζιώτη θα τρελαινόσουν). Έφταξα και άκουσα το Σαμπανάκη το Ματθαίο στο λαγούτο, το Σαρρή το Γιώργη ή Μπατζολογιώργη που ήταν και συνεργάτης του πατέρα μου .Θυμούμαι παρέες στο χωριό με το πατέρα μου να παίζει να τραγουδούν όλοι να γυρίζουν όλα τα σπίτια του χωριού κι εμάνα από το σπίτι μου, μου φαινόταν σαν να άκουγα θεϊκή μουσική.

3. Έχετε γράψει και εκδώσει δυο υπέροχες ζωντανές ηχογραφήσεις προσεγμένες σε όλους τους τομείς. Ποια η γνώμη σας για την σωρεία ζωντανών ηχογραφήσεων από τους περισσότερους πλέον καλλιτέχνες; Οι χαμηλού επιπέδου στίχοι, τα φάλτσα στο παίξιμο και άλλα πολλά παράξενα που συμβαίνουν στις περισσότερες από αυτές τις ηχογραφήσεις κατά πόσο σας προβληματίζουν και τι έχετε να δηλώσετε;


Δεν ξέρω αν είναι υπέροχες αλλά σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Μπορώ να σου πω όμως ότι είναι πραγματικά ζωντανές ηχογραφήσεις γραμμένες στο κέντρο λύρα στο Ηράκλειο. Όσο για τη σωρεία ζωντανών ηχογραφήσεων οι περισσότερες είναι γραμμένες σε στούντιο και δυστυχώς με κακούς σκηνοθέτες. Για τα υπόλοιπα που λες (φάλτσα, στίχους, παίξιμο και τα άλλα παράξενα) είναι κατάλοιπα κακής μουσικής παιδείας αλλά και γενικά παιδείας από καλλιτέχνες αλλά και από ακροατές που τα ακούνε. Εμένα προσωπικά με στενοχωρούν για να μη πω τίποτα χειρότερο.

4. Η ανεπανάληπτη ζυγιά Μιχάλης και Νίκος Αλεφαντινός γύρισε σελίδα στην ιστορία της Κρητικής Μουσικής Παράδοσης προσφέροντας μοναδικά γλέντια και αξεπέραστες συνθέσεις. Θέλω δυο λόγια για τον αδερφό σας και την συνεργασία που είχατε. Μιας και είμαι φανατικός θαυμαστής και των δυο σας θα ήθελα να ήξερα αν υπάρχει έστω και μισή περίπτωση να σας ξανά δούμε να παίζετε μαζί. Η νεολαία χρειάζεται τέτοιες εικόνες…Πιστέψτε με!



Για το Νίκο μπορώ να σου μιλώ ώρες ατέλειωτες αλλά οι κακοπροαίρετοι και οι κακόβουλοι θα πουν ότι βλογώ τα γένια μου. Ένα έχω να σου πω: - Ο Νίκος είναι ξεχωριστός, χαρισματικός, πρωτοποριακός, μοναδικός καλλιτέχνης – δημιουργός. Με λίγα λόγια είναι ότι καλλύτερο έχει να παρουσιάσει η μουσική μας και όχι μόνο. Τιμή μου που είναι αδερφός μου. Όσο για τη συνεργασία μας φαίνεται από τη δισκογραφία άλλωστε το είπες στην ερώτηση, τώρα αν θα ξαναπαίξομε μαζί ποτέ δε ξέρεις...

5. Με τι ασχολείστε στον ελεύθερό σας χρόνο;


Μα με τι άλλο; Με τη μουσική βασικά αλλά μου αρέσει και ο αθλητισμός, το ποδόσφαιρο, το κυνήγι και το ψάρεμα.

6. Ποια η γνώμη σας για το βιολί σε σχέση με την Κρητική Μουσική Παράδοση; Πως κρίνεται την δυναμική επιστροφή του οργάνου αυτού τα τελευταία χρόνια, που οφείλετε;


Έχω πει κι άλλες φορές ότι όλα τα μουσικά όργανα είναι καλά αρκεί να παίζονται και να χρησιμοποιούνται σωστά. Πόσο μάλλον το βιολί που με αυτό έχουν γραφτεί σχεδόν οι περισσότεροι παλιοί σκοποί. Είναι θετικό που ασχολούνται πολλοί νέοι βιολάτορες με το όργανο αυτό, μπράβο τους!

7. Πείτε μας δυο λόγια για τον Παγκρήτιο Σύλλογο Κρητών καλλιτεχνών του οποίου έχετε διατελέσει και Πρόεδρος κατά το παρελθόν. Έχει την παρουσία που θα έπρεπε ο σύλλογος αυτός; Είστε ευχαριστημένος από την τρέχουσα διοίκηση σαν καλλιτέχνης; Κατά πόσο στηρίζει και βοηθάει έμπρακτα την Παράδοση του τόπου μας ο Σύλλογος αυτός;


Δεν μου αρέσει να μιλώ για το σύλλογο, αν και ήμουν πρόεδρος τρία χρόνια και είχα και τη μουσική επιμέλεια ένα χρόνο πριν. Κάναμε περισσότερες από δεκαπέντε συναυλίες (και αντιπολεμική) σε όλη τη Κρήτη με μεγάλη επιτυχία. Τιμήσαμε τους περισσότερους παλιούς καλλιτέχνες, κατασκευαστές μουσικών οργάνων και στιχουργούς. Παίξαμε πολλά παλιά και καινούρια κομμάτια πολλά από τα οποία δεν έχουν ακουστεί σχεδόν καθόλου, και γενικά η παρουσία του συλλόγου ήταν πολλή καλή με κύρος και αξιοπρέπεια. Όσον αφορά τα υπόλοιπα δε θα ήθελα να απαντήσω άλλωστε ο καθένας μας κρίνεται από τις πράξεις του. Τέλος θα ήθελα να πω ότι ένας σύλλογος όπως είναι ο δικός μας θα πρέπει να έχει την αμέριστη βοήθεια του υπουργείου πολιτισμού και οι υπεύθυνοι φορείς να ακούνε τα προβλήματα του συλλόγου και γενικά των καλλιτεχνών τις παραδοσιακής μας μουσικής και να δίνουν λύσεις. Και όταν ήμουν πρόεδρος και τώρα δεν υπήρξε ποτέ ενδιαφέρον. Για αυτούς δεν υπάρχουμε καν! Τώρα (χαριτολογώντας) αν τη μουσική μας την κάναμε γυναίκα τη γδύναμε και τη στέλναμε στο γενικό γραμματέα του υπουργείου πολιτισμού είναι σίγουρο ότι θα υπήρχε έντονο ενδιαφέρον!

8. Αν δεν κάνω λάθος ένα από τα πρώτα μηχανήματα στημένου χρόνου (dram machines) που ήρθαν ποτέ στην Κρήτη το είχατε εγκαινιάσει με τον αδερφό σας τον Νίκο κατά το παρελθόν. Ποια η γνώμη σας για τα μηχανήματα αυτά αλλά και για τα ηλεκτρονικά όργανα γενικότερα τα οποία βλέπουμε να χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε πολλά νεανικά κυρίως Κρητικά συγκροτήματα.


Είναι αλήθεια ότι το 1987 φέραμε από το Καναδά ένα τέτοιο μηχάνημα αλλά αυτό χρησιμοποιείται μονάχα στο στούντιο σαν μετρονόμος για ηχογραφήσεις. Διαφωνώ με τη χρησιμοποίηση του στα γλέντια σαν μουσικό όργανο. Δε συμφωνώ μαζί σου με τη λέξη κατά κόρον γιατί χρησιμοποιείται από πολύ λίγα συγκροτήματα των οποίων η παρουσία συνήθως δεν είναι η πρέπουσα.

9. Με ποιόν καλλιτέχνη που δεν είναι εν ζωή θα θέλατε να έχετε συνεργαστεί είτε δισκογραφικά είτε σε κάποιο γλέντι;


Με όλους…! Άλλωστε οι σχέσεις μου ήταν πάρα πολύ καλές. Λέω για τους λιγότερο παλιούς που γνώρισα αλλά θα ήθελα να έχω παίξει με Ροδινό, Λαγό, Μπαξεβάνη, Φουσταλιέρη, Κουτσουρέλη και όλους τους μεγάλους της εποχής αυτής και με αρκετούς βιολάτορες φυσικά.

10. Η σχέση ενός καλλιτέχνη με την οικογένειά του αν σκεφτούμε ότι οι μέρες που λείπει από το σπίτι του είναι αρκετές ποια μπορεί να είναι; Υπάρχει δυνατότητα ένας καλλιτέχνης με τόσο φορτωμένο πρόγραμμα να είναι ταυτόχρονα και καλός οικογενειάρχης;


Θεωρώ πολύ καλή αν υπάρχει κατανόηση και αγάπη. Άλλωστε είναι μια δουλειά κι αυτή σαν τις άλλες κι αν θέλει ο καλλιτέχνης βρίσκει χρόνο για την οικογένειά του. Το μόνο άσχημο είναι το ποτό, το ξενύχτη και η πειρασμοί που υπάρχουν. Θα σου πω μια μαντινάδα του φίλου μου του Αντωνογιαννάκη του Γιάννη από το Κρουσώνα που ταιριάζει στην
περίπτωση:

«Μεγάλο το χατίρι σου

βιόλα μου μα δε φτάνει

να ξεπατώσω γιασεμί

που όλο το σπίτι πιάνει».

11. Θα ήθελα να μου πείτε την γνώμη σας για τα Κρητικά κέντρα της Αθήνας αλλά και της Κρήτης μιας και η εμπειρία σας και στα μεν και στα δε είναι μεγάλη…


Υπάρχουν καλά Κρητικά κέντρα και στην Αθήνα και στην Κρήτη. Στην Αθήνα υπάρχει πιο πολλή οργάνωση ίσως γιατί το κοινό έχει περισσότερες επιλογές άρα και απαιτήσεις και από τα κέντρα και από τους καλλιτέχνες. Φυσικά θα πρέπει να ανανεώνονται και να γίνονται καλύτερα.

12. Υπάρχουν νέοι καλλιτέχνες τους οποίους εμπιστεύεστε, στηρίζετε και θεωρείται άξιους συνεχιστές της Παράδοσης; Αν ναι ποιοι είναι αυτοί;


Υπάρχουν πολλοί νέοι καλλιτέχνες που είναι καλοί και έχω αναφέρει κατά καιρούς ονόματα, αλλά υπάρχουν και κάποιοι που ενώ είναι καλοί έχουν χάσει το δρόμο τους. Περιμένω λοιπόν να γυρίσουν για να ξαναβρεί η μουσική μας αυτό που της αξίζει και να προσπαθήσομε όλοι μαζί για το καλύτερο.

13. Είστε γνήσιος Ρεθεμιώτης. Η Κρητική Μουσική έχει μια ατελείωτη ποικιλία. Κατά πόσο έχετε επηρεαστεί από την μουσική της Ανατολικής και της Δυτικής Κρήτης;


Βέβαια είμαι Ρεθεμνιώτης και καμαρώνω για αυτό και όντως υπάρχει μια ατελείωτη ποικιλία στη μουσική μας. Είναι λάθος να λέμε Ανατολικής και Δυτικής Κρήτη γιατί το Ρέθυμνο, η Μεσσαρά, η Ιεράπετρα δεν είχανε μουσική ;Ιδιαίτερα το Ρέθυμνο έχει βγάλει μεγάλους καλλιτέχνες που έχουν διαμορφώσει, έχουν προσφέρει και έχουν χαρακτηρίσει τη μουσική μας. Είμαι μελετητής, προσπαθώ να μαθαίνω και κρατώ ότι είναι καλό.

14. Οι γονείς σας ήθελαν να γίνουν τα παιδιά τους επαγγελματίες μουσικοί; Ξέρουμε ότι παλιότερα οι αντιδράσεις των οικογενειών σε τέτοιες αποφάσεις ήταν μεγάλες. Στην δική σας περίπτωση ισχύει κάτι τέτοιο;


Οι γονείς μας ήθελαν να γίνουμε γραμματιζούμενοι. Πολλές φορές γινόταν φασαρία και έπεφτε και καμιά ψηλή για αυτό αλλά στο τέλος είδανε ότι δε γινόταν τίποτα και το πήραν απόφαση.

15. Εκτός από τους γνωστούς Κρητικούς χορούς παλιότερα χορεύονταν και τοπικού χαρακτήρα χοροί. Τέτοιου είδους χοροί υπάρχουν στο χωριό σας και την ευρύτερη περιοχή του Μυλοποτάμου αν εξαιρέσουμε τον ονομαστό Ανωγειανό πηδηχτό ή Πηδηχτό Μυλοποτάμου όπως προτιμώ προσωπικά να χαρακτηρίζω;


Εκτός από τους γνωστούς χορούς στο χωριό μου χορεύανε το Κατσαμπαδιανό, ίσως και άλλους, εγώ πάντως δε τους έφταξα. Όσο για το πηδηχτό Μυλοποτάμου (Ανωγειανό) δεν τον είχα ακούσει από κανένα καλλιτέχνη παλιό αλλά ούτε και δισκογραφικά. Είναι της τελευταίας μόδας που λένε, τουλάχιστον από αυτά που ξέρω εγώ.

16. Δισκογραφικά έχετε προσφέρει ένα τεράστιο έργο τόσο σε συνεργασία με τον αδερφό σας τον Νίκο, όσο και μόνος σας. Τι να περιμένουμε από εδώ και στο εξής από τον Μιχάλη Αλεφαντινό;


Συνέχεια, συνέπεια, πολλή δουλειά, πιστεύω και καλύτερη δισκογραφία. Ίσως και κάποιες εκπλήξεις!

17. Ο πατέρας σας υπήρξε μεγάλος οργανοποιός και δεινός μερακλής. Μιλήστε μας για αυτόν αλλά και για τις οδηγίες που σας είχε δώσει όταν ξεκινούσατε την καριέρα σας. Πόσο σημαντικό είναι για κάποιον να έχει έναν τόσο πετυχημένο και φημισμένο πατέρα;


Καταρχήν ο πατέρας μου ήταν ένας καλός άνθρωπος. Καλός πατέρας, ευαίσθητος, μερακλής και καλός λυράρης. Είχε όλα τα χαρίσματα που μπορεί να δώσει ο θεός σε έναν άνθρωπο. Δεν τον είχα ακούσει να βρίσει ή να κακολογήσει ποτέ κανέναν, συνάμα ήταν και καλός κατασκευαστής λύρας, πολύ πιο μπροστά από την εποχή του και αυτό αναγνωρίζεται περισσότερο τώρα από του καλλιτέχνες. Όταν μεγαλώνεις με έναν τέτοιο πατέρα και μια μάνα εξίσου χαρισματική και ευαίσθητη δεν έχεις περιθώρια να κάνεις λάθη, δε μπορείς, δε πρέπει.

18. Έχετε διασκεδάσει τους Κρητικούς σε πολλά μέρη του κόσμου. Τι θα θέλατε να πείτε σε όλο αυτό τον κόσμο που σας στηρίζει και σας αγαπά όλα αυτά τα χρόνια;


Τους ευχαριστώ από καρδιάς, από αυτούς παίρνω δύναμη και προσπαθώ και για αυτούς θα κάνω ότι καλύτερο μπορώ.

19. Υπάρχει κάτι που έχετε κάνει κατά την διάρκεια της καριέρας σας και για το οποίο έχετε μετανιώσει.


Τα δέκα χρόνια 1985-1995 που δεν έγραψα μουσική.

20. Που οφείλετε η τεράστια επιτυχία του συρτού «Λίμνες» κατά την γνώμη σας; Προσωπικά θεωρώ ότι έχετε γράψει κι άλλα εξίσου καλά τραγούδια τα οποία δεν έχουν την ίδια αναγνωρισιμότητα στο ευρύ κοινό. Πως κρίνετε εσείς το γεγονός αυτό;


Αν ήξερα θα έγραφα κάθε μέρα ένα, ίσως η απλότητα και η έντονη μουσική προσωπικότητα του κομματιού αυτού αλλά και η εκτέλεσή του από τους καλλιτέχνες ανελλιπώς.

21. Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σας βήματα; Θέλετε να γεράσετε με την λύρα στα χέρια ή σκέφτεστε να αποχωρήσετε από την ενεργό δράση μελλοντικά;


Θα συνεχίσω να γράφω όσο μπορώ καλύτερα κι αν μπορέσω θα γράψω και μουσική που θα απευθύνεται και σε άλλους χώρους. Όσο για το πότε θα αποχωρήσω, όταν δε θα μπορέσω να παίζω και να τραγουδώ.

22. Αγαπητέ κ. Μιχάλη, ήταν μεγάλη χαρά και τιμή για μένα που είχαμε αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα συζήτηση. Σας ευχαριστώ σαν ένας απλός Κρητικός για όλα αυτά που μας έχετε χαρίσει τόσα χρόνια. Σας εύχομαι υγεία και κάθε επιτυχία σε όλα τα επίπεδα.


Κι εγώ σε ευχαριστώ Γρηγόρη για την κουβέντα μας. Η χαρά είναι και δική μου και σου εύχομαι ότι επιθυμείς.

Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε το 2008 στο Κρητικό κέντρο

 "Ζορμπάς" για το Περιοδικό Κοντυλιές.